Η Νοοτροπία της Αφθονίας

Ένα βασικό χαρακτηριστικό διαφοροποίησης των πλούσιων και επιτυχημένων από τους υπόλοιπους ανθρώπους είναι η νοοτροπία της αφθονίας (abundance mentality). Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι “βλέπουν” τον εαυτό τους επιτυχημένο, τολμούν να κάνουν μεγάλα σχέδια, έχουν όνειρα και φιλοδοξίες και δεν φοβούνται να προσπαθήσουν (έστω κι αν αποτύχουν αρκετές φορές) για να τα καταφέρουν! Άλλωστε πολλοί διάσημοι πολυεκατομμυριούχοι πτώχευσαν και στη συνέχεια ανέκαμψαν και μάλιστα πολλές φορές!
​
Από την άλλη μεριά, υπάρχει η νοοτροπία της έλλειψης (scarcity mentality). Εδώ, η λογική είναι ότι είμαστε “θύματα” των καταστάσεων, ότι “κάτι” μας λείπει κάθε φορά που θέλουμε να πετύχουμε κάπου. Π.χ. λέμε “-θέλω να αναπτύξω τη δουλειά μου, αλλά μου λείπει + δικαιολογία”. Συνήθως πρόκειται για μία εύλογη δικαιολογία, δεν είναι κάτι που βγάζουμε απ΄ το μυαλό μας, αλλά το γεγονός ότι επικεντρώνουμε σ’ αυτό (το πρόβλημα ή την έλλειψη) είναι που κάνει τη διαφορά και δημιουργεί το εμπόδιο.

Το δε χαρακτηριστικό της νοοτροπίας της έλλειψης είναι η φράση “-ναι, αλλά...”! Για κάθε πρόταση που τους κάνεις, λένε “ναι αλλά”, για κάθε καλή ιδέα που έχουν οι ίδιοι, μετά από λίγο σκέφτονται τα εμπόδια, για κάθε στόχο που λαχταρούν να πιάσουν κολλάνε στο “αλλά” και ξαναξαπλώνουν στον καναπέ της αδράνειάς τους!.. Ακόμη, η νοοτροπία της έλλειψης κάνει τους ανθρώπους να έχουν μια φοβική σχέση με τα χρήματα: δεν πιστεύουν ότι μπορούν να τα βγάλουν, αρνούνται να επενδύσουν, φοβούνται ότι οι άλλοι θα τους εκμεταλλευτούν κλπ.

Τέλος, οι άνθρωποι με τη νοοτροπία της έλλειψης γκρινιάζουν συνεχώς, όλα τους φταίνε, ενώ για όλα τα δεινά της ζωής τους, κάποιοι άλλοι είναι πάντα υπεύθυνοι (το περιβάλλον, το κράτος, το "σύστημα", η χώρα κλπ.). Οι ίδιοι δεν έχουν σχεδόν καμία ευθύνη και δεν είναι σε θέση να ορίσουν τη ζωή τους και τις επιλογές τους...

Αλλά πώς ξεφεύγουμε από την νοοτροπία της έλλειψης και πάμε στη νοοτροπία της αφθονίας;

---

1. Βάζουμε υψηλούς στόχους! Δεν βάζουμε στόχους με βάση τη σημερινή μας κατάσταση και πολύ περισσότερο με βάση τη σημερινή μας διάθεση. Βάζουμε στόχους με βάση τα αληθινά μας όνειρα και τον “μεγάλο μας εαυτό”, το δυνατό μας εαυτό, όχι το φοβισμένο, θυμωμένο, αγχωμένο, αδικημένο, παλαβιάρικο μικρό παιδάκι που όλοι σε κάποιο βαθμό κρύβουμε μέσα μας. Τις προάλλες, μιλώντας με τον ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης τον ρώτησα  “-ποιοι είναι οι στόχοι σας για φέτος;”. Και μου δίνει τα νούμερα των στόχων, που είναι περίπου 10% πάνω από τα αντίστοιχα της προηγούμενης χρονιάς. Όταν του λέω “-καλά, αυτή δεν είναι μια πολύ μικρή άνοδος;”, μου απαντά “-ναι, αλλά φέτος, είχαμε μια πολύ δύσκολη περίοδο κτλ. οπότε ας βάλουμε μικρό στόχο αύξησης για να είμαστε ρεαλιστές”. Φυσικά, αυτή η στρατηγική είναι λάθος! Είναι σαν να αυτο-προγραμματίζεσαι για την αποτυχία, σαν να βάζεις αυτογκολ στις πωλήσεις σου και στην ανάπτυξή σου. 

2. Σκεφτόμαστε “πώς γίνεται” και όχι “γιατί δεν γίνεται”. Κάθε φορά που θέτουμε ένα στόχο, ρωτάμε τον εαυτό μας “πώς μπορώ να το πετύχω, τι ενέργειες πρέπει να κάνω;”. Πιθανόν να συμβουλευτώ και έναν ειδικό στο θέμα (συνιστάται καθώς θα σας γλιτώσει πολύ χρόνο και άσκοπη προσπάθεια), να το κουβεντιάσω με καλούς συνεργάτες μου σε ένα brainstorming, να επιτρέψω στον εαυτό μου να έχει ιδέες (ακόμη και μη-ρεαλιστικές στην αρχή), από τις οποίες θα ξεσκαρτάρω τις καλύτερες στη συνέχεια κλπ. Ξέρετε, το ανθρώπινο υποσυνείδητο λειτουργεί σαν ένα νοητικό GPS. Σε πάει όπου εσύ του καθορίσεις! Ας πούμε, σε ένα πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας, σε μία ομάδα εκπαιδευόμενων αστυνομικών έδειξαν τη φωτογραφία ενός κυρίου και τους είπαν ότι αυτός είναι βιαστής και δράστης πολλών εγκλημάτων. Σε μια άλλη ομάδα έδειξαν ακριβώς την ίδια φωτο και είπαν ότι πρόκειται για έναν αθώο που καταδικάστηκε από δικαστική πλάνη. Και οι δύο ομάδες βρήκαν ένα μεγάλο αριθμό επιχειρημάτων, είτε υπερ της ενοχής είτε υπερ της αθωότητας του απεικονιζόμενου, ανάλογα με το τι τους είχε ειπωθεί! Συμπέρασμα: το μυαλό μας, μας παίζει πολλά παιχνίδια αντίληψης και λίγο πολύ τα πράγματα “έτσι είναι αν έτσι νομίζετε”, οπότε είτε πιστεύετε ότι μπορείτε να πετύχετε, είτε πιστεύετε ότι δεν μπορείτε και στις δύο περιπτώσεις έχετε δίκιο!

3. Γράψτε τους στόχους σας και κάντε ένα πλάνο! (κοινοτυπία ε; το έχετε ακούσει 100 χιλιάδες φορές στα σεμινάρια προσωπικής ανάπτυξης). Πιθανά να μην πιστεύετε ότι λειτουργεί… Εδώ θα ήθελα να θέσω υπόψη σας τη γνωστή μελέτη του Harvard του 1979 μεταξύ των αποφοίτων ΜΒΑ, όπου τους ρωτήθηκε “-έχετε στόχους για το μέλλον σας και ένα πλάνο για να τους πετύχετε;”. Το 84% των ερωτηθέντων δεν είχαν καθόλου στόχους. Το 13% είχε στόχους, αλλά όχι γραπτούς, ενώ το 3% είχαν γραπτούς στόχους και πλάνα. Προσέξτε τώρα τη συνέχεια: μετά από 10 χρόνια ξαναβρήκαν τους ίδιους ανθρώπους και τους ρώτησαν για την επαγγελματική και οικονομική τους κατάσταση. Βρέθηκε λοιπόν ότι, το 13% που είχαν στόχους, αλλά όχι γραπτούς, κέρδιζε 2-πλάσια χρήματα από όσους δεν είχαν καθόλου στόχους, ενώ (και αυτό είναι το εντυπωσιακό), το 3% που είχαν στόχους και πλάνα κέρδιζαν 10-πλάσια από το υπόλοιπο 97% των ερωτηθέντων! Και βέβαια, πλην της συγκεκριμένης, υπάρχουν δεκάδες έρευνες στη βιβλιογραφία που αποδεικνύουν ότι η ύπαρξη στόχων (και μάλιστα υψηλών και παρακινητικών), αυξάνει την απόδοση των ανθρώπων, τους κάνει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους και τους δίνει νόημα να επιδιώκουν κάτι που είναι σημαντικό.

4. Προσέξτε τις παρέες σας! Λίγο “μαμαδιστικό” ίσως ακούγεται αυτό, αλλά είναι πολύ αληθινό! Ο εγκεφάλος τείνει να προσαρμόζεται στο περιβάλλον και να ομοιάζει σε ό,τι τροφοδείται. Το παράδειγμα είναι η ισχυρότερη μορφή υποβολής. Αν συναναστρέφεστε με μίζερα και αρνητικά άτομα, σιγά-σιγά θ’ αρχίσετε να κολλάτε τη νοοτροπία τους. Αν κάνετε παρέα με άτομα θετικά σκεπτόμενα, εργατικά, φιλόδοξα, με υψηλούς στόχους, αργά ή γρήγορα θα μπείτε κι εσείς σ’ αυτή τη λογική και θα νιώσετε παρακινημένοι. Το περιβάλλον μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία μας και μπορούμε να πάρουμε πρωτοβουλίες, να το επιλέξουμε συνειδητά με βάση τις επιδιώξεις και τα όνειρά μας!

5. Καταγράψτε, παρατηρήστε τις σκέψεις σας. Αν κάνετε σκέψεις του τύπου “-δεν μπορώ”, “-δεν γίνεται”, “-δεν είμαι αρκετός / ικανός” κτλ., προσέξτε το! Γράψτε τις σε ένα φύλλο χαρτί και αρχίστε να τις ανατρέπετε εσείς οι ίδιοι, σημειώνοντας δίπλα από κάθε αρνητική σκέψη την αντίστοιχη θετική: π.χ. στο “-δεν θα τα καταφέρω” βάλτε “-άλλοι με λιγότερα προσόντα από εμένα πώς τα κατάφεραν;” ή “-τι χρειάζεται για να τα καταφέρω;” ή διερωτηθείτε “-αν δεν υπήρχαν εμπόδια τι θα έκανα;” ή “-αν ήμουν 100% σίγουρος για την επιτυχία, πώς θα λειτουργούσα;”. Μην αφήνετε τον εαυτό σας να πέσει στην παγίδα της αρνητικής σκέψης (ούτε φυσικά να είστε και αιθεροβάμονες). Κρατηθείτε στο μέτρο, αλλά ονειρευθείτε ελεύθερα και εργαστείτε υπεύθυνα! Μυστικό της κάθε επιτυχίας είναι η σκληρή προπόνηση και η προσπάθεια με μέθοδο και σύστημα. Δεν υπάρχει κάτι άλλο…